Son sekiz yıldan bu yana hem sosyal güvenlik uygulamalarını düzenleyen kanunlarda hem de çalışma hayatını düzenleyen İş Kanununda büyük değişiklikler yapıldı.

Yapılan değişikliklerin genel amacı bir yandan yasalarla norm ve standart birliği sağlamaya çalışılırken bir yandan da çalışanlara verilen haklarda iyileştirmeler yapılmaya çalışıldı. Yine bu dönemde genç ve kadın istihdamını arttırmaya dönük bünyesinde teşvik uygulamalarını da barındıran yasal düzenlemeler hayata geçirildi. Son yıllarda her alanda yapılan yasal düzenlemelerde en dikkat çekici değişiklik, kadınlara getirilen pozitif ayrımcı uygulamalar oldu. Kadınlar için daha önceden yapılan ve uygulamada olan bir kaç pozitif ayrımcılık içeren yasal düzenlemeler ortadan kaldırılmış olsa da yeni düzenlemelerin bu anlamda önemli olduğu düşünülebilir. Bu haftaki yazımda yeni yasal düzenlemelerle getirilen bu haklardan bahsetmeye çalışacağım.
DOĞUM SONRASINDA ANNENİN ÖLÜMÜ HÂLİNDE, ANALIK İZNİ BABA TARAFINDAN KULLANILABİLECEK;
İş Kanunu kapsamında, kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için analık izin hakkı mevcuttur. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. İş kanununun ilgili maddesinde yapılan değişiklik ile doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan analık izin süreleri artık baba tarafından da kullanılabilecektir. Daha önce annenin ölümü halinde analık izninin baba tarafından kullanılabileceği düzenlemesi bulunmamaktaydı. Doğan çocuğun bakımı da göz önüne alındığında yapılan bu düzenlemenin insani olduğunu düşünüyorum.
EVLAT EDİNEN DE ANALIK İZNİ KULLANABİLECEKTİR;
Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni hakkı getirilmiştir. Analık izni daha önceki düzenlemelerde sadece doğum yapan kadın işçi için düzenlenmişken uygulamada değişikliğe gidilerek evlat edinen ebeveynden biri içinde bir hak olarak getirilmiştir. Buradaki en önemli şart evlat edinilen çocuğun 3 yaşından küçük olmasıdır. Bu haktan, evlat edinen anne yada babadan sadece bir yararlanabilecektir.
ÜCRETLİ ANALIK İZNİ SONRASI, KISMİ ZAMANLI ÇALIŞMA HAKKI;
Doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren, çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde; birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda ise 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar günlük süre eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre 360 gün olarak uygulanır. Bu fıkra hükümlerinden yararlanılan süre içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz. Yani bu haktan yararlanan kişiler süt izni hakkından ayriyeten yararlanamazlar.
EVLAT EDİNEN İŞÇİLER DE DOĞUM SONRASI 6 AYLIK ÜCRETSİZ İZİNDEN YARARLANABİLECEKLER;
İş Kanunu uyarınca, İsteği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra 6 aya kadar ücretsiz izin verilmektedir. Bu fıkraya yapılan ekleme ile bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene de talep etmesi halinde verilebilecektir.
Analık Halinde Çalışmaya İlişkin söz konusu düzenlemeye ilişkin İş Kanunu kapsamında iş sözleşmesi ile çalışan ve bu kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanacağı da aynı maddeye eklenmiştir. Böylelikle bu kanun kapsamına girmese de örneğin Basın-İş Kanunu, Deniz-İş Kanununa tabi olan, kısaca iş sözleşmesi ile çalışanları da kapsadığı belirtilerek uygulama alanı genişletilmiştir.
SORU;
Mustafa bey ben bir özel şirkete bağlı olarak sigortalı olarak çalışıyorum. İşe bir gün gidip bir gün gitmiyorum. Ek olarak başka bir işe başvurdum o iş yeri sahibi de beni sigortalı çalıştırmak istediğini söyledi. Böyle bir şey olur mu? İki ayrı işte sigortalı olarak çalışabilir miyim? Bana ayrıntılı bilgi verirseniz memnun olurum. Muzaffer Ç.
CEVAP;
Muzaffer Bey
Hem iş Kanunun hem de SGK Kanununa göre bir kişinin aynı anda birden fazla işveren yanında çalışmasına engel bir durum bulunmamaktadır.
Şu anda yanında çalıştığınız işverenle yapmış olduğunuz yazılı iş akdinde bu duruma engel bir madde yoksa çalışabilirsiniz. Çalıştığınız her iki işyeri de sizi sigortalı olarak SGK’ ya bildirmek zorundadır.
Ancak işvereninizle yapmış olduğunuz iş akdinde başka bir işyerinde çalışmanızı kısıtlayacak bir madde varsa işvereniniz bu maddeyi ileri sürerek iş akdinizi fesih edebilir..
Mustafa KESKİN

Türkiye Almanya Ev Taşıma