Popüler bir alan olan sosyal güvenlikteki kavram kargaşasına takılmayasınız diye öncelik kavramları açmak istiyorum.
Asıl adı yaşlılık aylığı olan ve galat olarak emekli aylığı denilen aylık aslında bir sigortalının kendi çalışmaları veya sigortalılıklarından dolayı direkt kendisine bağlanan aylık oluyor.
BİRLEŞEN AYLIKLAR DUL-YETİM AYLIKLARI DEĞİL
Çift emekli aylığı denince bir kadının eşi ve anne-babasından alabileceği dul-yetim aylıklarının birlikteliğini kastetmiyoruz. Eşi ve kendisinden dolayı alabileceği dul-emekli aylıklarının birlikte alınabilirliğinizi de kastetmiyoruz.
İKİ YOLDAN PRİM ÖDEME DE DEĞİL
Hem Bağ-Kur hem de SSK’lı gibi çalışmaya aynı anda devam edenlerin SSK’lı iken Bağ-Kur primi de ödeyerek matrahını dolayısıyla aylığını yükseltebilme hakkında tamamen yanlış olarak kullanılan “Çifte aylığı” da kastetmiyoruz.
SGK AYLIĞI İLE BES BİRLİKTELİĞİ DE DEĞİL
Hem normal yolla SGK’dan SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı emeklisi olup hem de birikimleriyle BES yatırımcısı olmayı da kastetmiyoruz.
Kastettiğimiz en doğru ve direkt anlamıyla iki emekli aylığı örneğin SSK sigortalılığı ile Emekli Sandığı iştirakçiliğinden bağlanan Emekli Sandığı aylığı birlikteliği olmakta.
Nasıl mı? Anlatalım.
Bir sigortalı birden çok sigortalılık içerisinde geçse de son yedi yılda en çok hangi sigortalılığa tabi ise başvurusuna bağlı olarak oradan emekli aylığı alma hakkına sahip bulunuyor.
Emekli olan kişi yeniden hizmet akdine bağlı olarak çalışmaya başlarsa sosyal güvenlik destek primine tabi oluyor. Emekli iken bağımsız olarak Bağ-Kur sigortalısı olacak şekilde çalışanların sosyal güvenlik destek primi yükümlülüğü ise yeni kaldırılmış bulunuyor.
KAMUDA SGDP YOK, AYLIK KESME VAR
Emekli iken direkt aylığın kesilmesini gerektiren çalışma şekli ise devlet kadro veya pozisyonlarında göreve yani çalışmaya başlama hali oluyor. 27.04.2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan ve
“…Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar…” kuralını içeren 5335 sayılı Kanunla 2005 yılından beri emekli aylığı almakta iken kamuda çalışmaya başlayanların aylıklarının göreve atanırken kesilmiş olması gerekiyor.
Bu konuda aylığı kesilmeksizin kamu görevlerine atananların tayinden sonra almış oldukları emekli aylıkları ne zaman tespit edilirse faiziyle birlikte tahsil ediliyor.
Peki örneğin 1957 doğumlu olup 2000 yılında SSK’dan emekli olmuş ve 2006-2016 yılları arasında kamuda çalışmış bir kişinin bu aylıkları en baştan veya sonradan kamuda görev almaya başladığı tarihten itibaren kesilmiş olsun. Bu kişi şimdi istifa edip yeniden aylık bağlatmak istese nasıl olacak?
SHK AYLIĞI BAĞLANMIŞ HİZMETLERİ BİRLEŞTİRMİYOR
Böyle bir kişinin emekli aylığı talebinde Emekli Sandığı (Kamu Görevlileri Emeklilik Dairesi Başkanlığı) hizmet birleştirmeyi de aylık bağlamayı da reddedecek, eğer isterse 10 yıllık hizmetine karşılık ikramiye ile birlikte toptan ödeme alabileceğini bildirecektir. Zira Emekli Sandığı Maliye Bakanlığı BÜMKO biriminin yayınladığı bir genelgeye dayanarak 5510 sayılı Kanundan önce de sonra da hakkında emekli aylığı bağlanmış hizmetlerle kendi hizmetlerini birleştirmeyi reddetmektedir.
DAVA İLE BİRLEŞTİRİLİR
Evet böylesi bir durumda yargı yoluna giderek hizmetleri mahkeme yoluyla son yedi yıldaki ağırlıklı hizmetin bulunduğu Emekli Sandığı emekliliğinde değerlendirtmek mümkündür. (T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E. 2013/10-235, K. 2014/9, T. 15.1.2014) Yani önceki SSK hizmetlerinin yargı yoluyla Emekli Sandığı’nda birleştirilmesiyle tek bir aylık sahibi olacaktır.
İKİ EMEKLİ AYLIĞI MÜMKÜN
Peki bu kişi 2016 yılında istifa etmeyip beş yıl daha devam ederse ne olacaktır? Beş yıl daha devam ederse bu eski SSK emeklisi 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kapsamında kurumu aracılığıyla başvurduğunda SGK SSK statüsünden emekli olduktan sonra aylığını kestirerek memuriyette 15 yıl hizmet süresini ve 61 yaşını doldurmuş olan kişiye Kamu Görevlileri Emeklilik Dairesi Başanlığı aracılığıyla Emekli Sandığı maaşı bağlayacaktır.
Emekli aylığı bağlanmasına engel olan kamudaki görevi bittiği için evvelce kesilen SSK aylığının bağlanması amacıyla 2006 yılı itibariyle aylığını kesen SGK birimine başvurduğunda bu aylık da yeniden bağlanacaktır.
Tamamen yasal ve mahkeme yolu gerektirmeden bu iki aylık bahse konu durumdaki kişinin olacaktır. Ve bu aylık dul ve yetim aylığı değil, bilfiil hizmete ilişkin yasal iki emekli aylığı olmaktadır.
ÇİFTE AYLIK İHTİMALLERİ
Bu çifte aylık SSK – T.C.Emekli Sandığı aylıkları olabileceği gibi, Özel Banka Sandıkları – T.C.Emekli Sandığı aylıkları ikilisi de olabilecektir. Zor da olsa Bağ-Kur – Emekli Sandığı emekli aylıkları birlikteliği de mümkün bulunmaktadır.
ÖNCE DİĞER EMEKLİLİK SONRA EMEKLİ SANDIĞI EMEKLİLİĞİ
Bütün bu ihtimallerde memuriyetin hep sonra olması gerekiyor.
Şevket Tezel
memurhaber.com